نقش معنا در زندگی مدرن

زندگی امروز پر از سرعت، تغییر و مشغله است. در چنین دنیایی خیلی‌ها احساس می‌کنند چیزی کم دارند. آن چیز همان معنا است؛ چیزی که به زندگی جهت می‌دهد و به ما کمک می‌کند فقط زنده نباشیم، بلکه زندگی کنیم.

1. معنا و آرامش روان

داشتن حس معنا باعث می‌شود کمتر دچار اضطراب و افسردگی شویم و رضایت بیشتری از زندگی داشته باشیم (Park, 2014؛ Steger, 2012). حتی تحقیقات نشان داده‌اند کسانی که زندگی معنادارتری دارند، معمولاً سالم‌تر و طولانی‌تر زندگی می‌کنند (Martela & Steger, 2016).

2. معنا به‌عنوان سپر در برابر سختی‌ها

وقتی بحران‌ها سر می‌رسند – مثل دوران کرونا – کسانی که برای زندگی خود معنا قائل بودند، فشار کمتری را احساس کردند و راحت‌تر از پس مشکلات برآمدند (Arslan et al., 2020).

3. دو بُعد معنا

معنا دو جنبه دارد:
داشتن معنا: یعنی حس کنیم زندگی ما جهت و ارزش دارد.
جست‌وجوی معنا: یعنی در تلاش باشیم تا به این حس برسیم.
پژوهش‌ها نشان می‌دهد داشتن معنا با آرامش همراه است، اما جست‌وجوی طولانی‌مدت آن گاهی می‌تواند با اضطراب همراه باشد (Steger, 2012).

4. نگاه روان‌شناسان و فیلسوفان

ویکتور فرانکل در کتاب انسان در جست‌وجوی معنا (1946) می‌گوید حتی در سخت‌ترین شرایط، مثل اردوگاه‌های نازی، امید و معنا می‌تواند انسان را زنده نگه دارد.
پژوهشگران جدید هم سه جزء اصلی معنا را معرفی کرده‌اند: انسجام (درک از زندگی)، هدف (داشتن جهت) و اهمیت (احساس ارزش داشتن) (Martela & Steger, 2016).
همچنین بعضی روان‌شناسان معتقدند روایت داستان زندگی‌مان به ما کمک می‌کند گذشته، حال و آینده را به هم وصل کنیم و معنای عمیق‌تری بسازیم (McAdams, 2013).

5. معنا در زندگی امروز

امروزه سه مسیر اصلی برای داشتن یک زندگی خوب مطرح می‌شود:
زندگی شاد (داشتن لذت و راحتی)
زندگی معنادار (داشتن هدف و ارزش)
زندگی روان‌شناختی غنی (پر از تجربه‌های تازه و چالش‌های رشددهنده) (Oishi & Westgate, 2021).
این مسیر سوم به‌ویژه در دنیای مدرن مهم است، چون کمک می‌کند در برابر تغییرات انعطاف‌پذیر باشیم و رشد کنیم.

نتیجه‌گیری
معنا چیزی فراتر از خوشی‌های لحظه‌ای است. داشتن معنا به ما آرامش، امید و انگیزه می‌دهد و در دنیای پرشتاب امروز، شاید همان چیزی باشد که زندگی را ارزشمند می‌کند.

منابع کوتاه
Frankl, V. (1946). Man’s Search for Meaning
Park, C. L. (2014). Meaning in life and health
Steger, M. F. (2012). Studies on meaning in life